Yakıt Püskürtme Sistemleri ve Farkları

[Savaş Gündoğan]

Klasik yakıt püskürtme sistemlerinin püskürtme karakteristikleri

• Püskürtme basıncı ve miktarı motor devri ile artar
• Enjeksiyon basıncı püskürtme esnasında artarken, enjeksiyon sonunda yakıtın kesilmesiyle düşer
• Basma başlangıcında düşük basınç nedeniyle daha düşük miktarda yakıt püskürtülür,
• Maksimum yakıt basma basıncı ortalama basıncın 2 katıdır
• Verimli bir yanma için yakıt püskürtme eğrisi üçgen şeklindedir.

Common rail enjeksiyon sisteminin temel elemanları

Common Rail Enjeksiyon Sisteminin Klasik Enjeksiyondan Farkları

• Basınç oluşturma ve püskürtme işlemleri birbirinden ayrılmıştır.
• Yakıt basıncı, motor devrinden ve püskürtülecek yakıt miktarından bağımsız olarak oluşturulur.
• Yakıt, püskürtme zamanlarında kullanılmak üzere ortak bir hatta basınçlı olarak tutulur.

Common Rail Enjeksiyon Sisteminin Klasik Enjeksiyona Göre Avantajları

• Enjeksiyon basıncının 1400-1800 bar değerlerine kadar ulaşması,
• Püskürtme başlangıcının değiştirilebilmesi
• Pilot enjeksiyon, ana enjeksiyon ve art enjeksiyonlara imkan sağlaması,
• Püskürtme basıncının çalışma şartlarına göre ayarlanabilir olması

Common Rail Yakıt Sisteminin Püskürtme Karakteristikleri

• Püskürtme basıncı ve yakıt miktarının ayarı birbirinden bağımsız olduğundan, basınç ve miktar ayarı her şartta sağlanabilir. Bu da H/Y oranının hassas olarak ayarlanmasına imkan sağlar.

• Püskürtme başlangıcında gönderilen yakıt miktarının düşük tutulması(pilot enjeksiyon) ile basınç artış hızının esnek olarak kontrolünü sağlanır.

• Pilot enjeksiyon ile silindire başlangıçta 1 - 4 mm3 yakıt gönderildikten sonra ana püskürtme gerçekleşir.

• Pilot enjeksiyon ÜÖN’dan 90 0KMA önceye kadar başlatılabilmektedir. Pilot enjeksiyon sayesinde sıkıştırma basınç ve sıcaklığı yavaş yavaş artarak yanmanın başlamasına yardımcı olur. Böylece ana enjeksiyon esnasında basınç artış hızının düşmesi sağlanır.

• Basınç artış hızındaki azalma pik basıncın düşmesine neden olarak daha yumuşak bir çalışma sağlanır,

• Common rail yakıt enjeksiyon sisteminde enjeksiyon basıncı sabit kalır, sadece enjeksiyon süreleri değiştirilir.

• Pilot enjeksiyon tutuşma gecikme süresini azalttığı için vuruntu azalır. Bu azalma dolaylı olarak tork üzerine olumlu etkir.

Art ya da ikincil püskürtme ve etkileri

• Katalitik konverterli motorlarda, ikincil enjeksiyon ile NOx emisyonlarını azaltmak.

• Ana enjeksiyonu takiben ÜÖN dan 220 0KMA sonra gerçekleşir. Gönderilecek miktarın hassas olarak ayarlanması gerekir,

• Art püskürtmenin amacı, pilot ve ana püskürtmede olduğu gibi yanma değil, püskürtülen yakıtın yanmış gazların gazların ısısını alarak buharlaşması ve böylece gaz sıcaklığının azalmasının sağlanmasıdır.

Common-Rail Sisteminin avantajları

• Motor torku ve motor gücünün artması
• Yakıt tüketiminin azalması
• Kirliliğe sebep olan emisyonların azalması
• Motordan gelen toplam sesin azalması
• Taşıtın sürüş konforunun iyileşmesi

Silindir içinde ve Silindir dışında karışım teşkili

Kademeli dolgulu motorlarda kullanılan bir yöntemdir. Bu motorlarda emme manifoldunda bir karbüratör veya enjektör, silindir kafasında yine bir enjektör bulunmaktadır. Ayrıca, ilk hareket kolaylığı amacıyla, büyük taşıt dizel motorlarının emme manifoldlarına karbüratör konularak ilk hareket benzinle yapılmakta, motor yol aldıktan sonra dizel çalışmasına geçilmektedir.