ARAÇ MOTOR İŞLETİM SİSTEMLERİ

[Güven Ş.]

EMME HAVASI SICAKLIK SENSÖRÜ

Görevi

Emme havası sıcaklık sensörünün görevi, emilen havanın sıcaklığını ECU’ ya ileterek enjeksiyon miktarının artırılmasını ya da azaltılmasını sağlamaktır.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

Emme havası sıcaklık sensörü, hava emiş kanalına tespit edilmiştir. Direnç elemanına uygun koruma sağlayan plastik bir muhafazanın içinde bulunduğu pirinç bir gövdeden ibarettir.

Direnç elemanı ise bir NTC (Negatif sıcaklık katsayılı) termistör dirençtir. Yani sıcaklık arttıkça sensörün direnç değeri azalır. Manifold emme havasının sıcaklığına bağlı olarak NTC termistörün, Ohm olarak direnci değiştirir.

Sensörün referans voltajı 5V’dir. Bu devre bir voltaj bölücüsü şeklinde düzenlenmiş olduğu için bu voltaj ECU’de mevcut bir direnç ile sensörün NTC direnci arasında bölünür.

Sonuç olarak ECU voltaj değişikliklerinden sensör direncindeki değişikliği tespit ederek emme havası sıcaklığını ölçer. Bu bilgi, mutlak basınç bilgisi ile birlikte ECU tarafında HAVA YOĞUNLUĞUNU belirlemek için kullanılır. Böylece ECU’nun emiş havasının miktarını takibi ve enjeksiyon süresinin yani sisteme verilen gerçek yakıt miktarının hesaplanması sağlanmış olur.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodları

132O Emme havası sıcaklık sensörü hatalı sinyal

131C Emme havası sıcaklık sensörü sinyal çok yüksek

131D Emme havası sıcaklık sensörü sinyal çok düşük

132C Emme havası sıcaklık sensörü sinyal mevcut değil

132D Emme havası sıcaklık sensörü sinyal çok yüksek

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

Emilen Hava Isısı Ölçüm Aralığı Olması Gereken Gerçek Değerler

Emilen hava ısısı maksimum gösterge aralığı -30…80°C

Motor çalışma sıcaklığında ve rölantide 25 °C çevre sıcaklığında 20…60°C

Uyarı: Değer emilen hava yollarının ısınması sonucu çevre sıcaklığını aşabilir. Olması gereken gerçek değer için anlamlılık kontrolü yapınız. Örneğin; emme havası sıcaklığı 20°C gibi anlamsız bir değer ya da gösterge -10°C, bir geçiş direncine işaret etmektedir.

• Gerilim beslemesi kontrolü
• Soket bağlantısı çekilmiş olmalıdır.
• Voltmetre ile kablo demeti tarafından 2 numaralı terminalden (+) 1 numaralı terminale (-) doğru ölçüm yapılır.
• Kontak açık durumda iken ölçülen gerilim 4,8…5,2 V olmalıdır.
• Dirençlerin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Bileşen tarafında 2 numaralı terminalden 1 numaralı terminale doğru ölçüm yapınız.
• Sıcaklıklara bağlı direnç değerleri aşağıdaki aralıklarda olmalıdır.

Ölçüm yapılan sıcaklık Olması gereken direnç aralığı:

-30°C 23…27 kOhm

-20°C 14,2…16,5kOhm

-10°C 8,9…10,1kOhm

0°C 5,6…6,1kOhm

10°C 3,5…4,0kOhm

20°C 2,35…2,65kOhm

30°C 1,6…1,8kOhm

40°C 1,1…1,3kOhm

50°C 800…930 Ohm

• Gerilim kontrolü
• Emme havası sıcaklık sensörü soket bağlantısı takılı olmalıdır.
• Uygun adaptör kabloları kullanılmalıdır.
• 2 numaralı terminalden 1 numaralı terminale doğru ölçüm yapınız.
• Kontak açık olmalıdır.
• Sıcaklıklara bağlı gerilim değerleri aşağıdaki aralıklarda olmalıdır.

Ölçüm yapılan sıcaklık Olması gereken gerilim aralığı

-30°C 4,6…4,7 V

-20°C 4,3…4,4 V

-10°C 3,9…4,0 V

0°C 3,5…3,6 V

10°C 3,0…3,1 V

20°C 2,45…2,55 V

30°C 2,0…2,1 V

40°C 1,6…1,7 V

50°C 1,2…1,3 V

Uyarı: Ara değerler için aşağıdaki grafikteki tanımlama çizgilerinden bakabilirsiniz.

A Sıcaklık üzerinden direnç karakteristik eğrisi

B Sıcaklık üzerinden gerilim karakteristik eğrisi

Diğer arıza olasılıkları

• Hatlarda kopukluk, artıya ya da şasiye doğru kısa devre olabilir. 
• Soket bağlantılarında bağlantı kötüdür ya da yoktur.
• Emme havası sıcaklık sensörü bileşeni olumlu kontrol sonucuna rağmen arızalı olabilir.
• ECU arızalı olabilir.

MUTLAK BASINÇ SENSÖRÜ

Görevi

Mutlak basınç sensörünün görevi; kontak açıkken atmosfer basıncını, motor çalıştıktan sonra ise emme manifoldu basınç veya vakumunu ölçerek ECU’ya elektriksel olarak bildirmektir. ECU gelen bu bilgi ile emilen hava miktarını algılar, buna göre enjektörün açılma süresini ayarlar. Havanın basıncı ve sıcaklığı göz önüne alınarak havanın yoğunluğu hesaplanır. Böylece geçen havaya ne kadar yakıt püskürtüleceği hesaplanır. Bu sensöre “Manifold Mutlak Basınç (MAP - Manifold Absolute Pressure) Sensörü” de denilmektedir.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

Motorun emdiği havanın emme manifoldundaki basıncı, gerilimle doğru orantılı olarak elektrik geriliminde değişimler meydana getirir.

Sensörün içinde basınca göre direnci değişen bir eleman (load- cell) bulunmaktadır. Bu direnç sabit hava kabı üzerine yerleştirilmiştir. Emme manifoldu içerisindeki vakum değiştikçe direncin değeri değişir, bu direnç değişimine göre ECU, manifold vakumunu algılar. Mutlak basınç sensörünün yaptığı bir diğer görev ise kontak ilk açıldığı anda emme manifoldundaki basınç, atmosfer basıncına eşit olduğu için bu andaki basınç bilgisi, ECU tarafından hafızaya referans bilgi olarak alınır. Motor çalıştığı zaman bu bilgiye göre çalışma düzenlenir. Araç seyir hâlinde iken rakım farklılığı olursa gaz pedalına bir defa tam basılırsa değişmiş olan rakım farkı mutlak basınç sensörü tarafından ECU’ya bildirilir ve yeniden ateşleme avansı ve yakıt püskürtme düzenlemesi yapılır.

Motor çalışmazken sensör atmosfer basınç değerine bağlı olarak ECU’ya bilgi gönderir. Kontak MARŞ konumundayken atmosfer basıncı hakkında bilgi alınır. Motorun çalışmasıyla oluşan vakum mutlak basınç sensörünü etkiler. Manifold içerisindeki hava basıncı kesin olarak hesaplanır.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodlar

P0105 Manifold mutlak basınç ve barometrik basınç sensoru

P0106 Manifold mutlak basınç ve barometrik basınç sensoru

P0107 Manifold mutlak basınç ve barometrik basınç sensoru

P0108 Manifold mutlak basınç ve barometrik basınç sensoru

P0109 Manifold mutlak basınç ve barometrik basınç sensoru

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

• Gerilim beslemesi kontrolü
• Soket bağlantısı çekilmiş olmalıdır.
• Voltmetre ile kablo demeti tarafından 2 numaralı terminalden (+) 1 numaralı terminale (-) doğru ölçüm yapılır (Şekil 3.5).
• Kontak açık durumda iken ölçülen gerilim 4,8…5,2 V olmalıdır.
• Dirençlerin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Bileşen tarafında 2 numaralı terminalden 1 numaralı terminale doğru ölçüm yapınız.
• Sıcaklıklara bağlı direnç değerleri aşağıdaki aralıklarda olmalıdır.

GAZ PEDAL KONUM SENSÖRÜ

Görevi

Gaz pedalı konum sensörünün görevi, enjektörlerin yakıt püskürtme miktarının dolayısıyla da motor torkunun belirlenebilmesi için gaz pedalının konumunu ECU’ya bildirir. Elektronik kontrol ünitesi, sinyal aracılığıyla gaz pedalının konumunu algılar. Aynı zamanda elektronik kontrol ünitesi, sinyal gelmediği durumlarda gaz pedalının konumunu algılayamaz. Motor, sürücünün tamir istasyonuna ulaşabilmesi için yüksek devirde çalışmaya devam eder.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

• Yapısal özellikleri

Elektronik gaz vericisi olarak da adlandırılan gaz pedalı konum sensörleri, potansiyometrik ve Hall etkili olarak iki ayrı tiptedir. Potansiyometrik sensörlerin yapısında değişken bir direnç bulunmaktadır. Değişken dirençten akım geçirildiğinde değişen direnç değeri ile orantılı bir voltaj elde edilir.

ECU tarafından motor hızı ve devrinin belirlenmesinde gaz pedalı konum sensörünün konumunun Şekil 4.3’te görüldüğü gibi doğrudan etkisi bulunmaktadır.

• Çalışması

Gaz pedalı konum sensörü iki adet impuls genişlik modülasyonlu voltaj sinyalini elektronik kontrol ünitesine gönderir. Gaz pedalının konum bilgisi, gönderilen impuls sinyalinin genişliğinde mevcuttur. Gaz pedalına basıldığında impuls değişirken frekans aynı kalır. Her iki sinyal birbirine zıttır. Gaz pedalı konum sensörü ve zıt impuls sinyalleri.

Sinyal 1, yakıt enjeksiyon hacmi ve motor gücünü arttırmak; sinyal 2 ise yakıt kesme kontrolü için kullanılır. Sinyal 1 gaz pedalının konumuna tekabül eder dolayısıyla gaz pedalına ne kadar basıldığını gösterir. İmpuls genişliği modülasyonu gaz pedalına basıldığında değişir ancak frekans aynı kalır. Bu sinyal değeri rölantinde düşük olup tam gaz yönünde artarken sinyal 2 değeri rölantide yüksek olup tam gaz yönünde azalır. Gaz pedalına basılmaya başlandığında sinyal 1’deki değişimle rölanti konumunun terk edildiği elektronik kontrol ünitesi tarafından algılanarak talep edilen tork değeri dolayısı ile enjeksiyon miktarı belirlenir.

Gaz verme miktarı azaltılırken sinyal 2 devreye girer. Turboşarj havası emiş sensöründen gelen sinyale bağlı olarak hava miktarında azalma meydana gelirken gaz pedalı konum sensöründen sinyal 1’de artış meydana geldiğinde elektronik kontrol ünitesi kutusu tarafından motorun yük altında olduğu duruma uygun olarak yakıt miktarı ve püskürtme açısı yeniden düzenlenir.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodları

940O Gaz pedalı konum sensörü kesinti

970O Gaz pedalı konum sensörü devre kesintisi-kısa devre

940C Gaz pedalı konum sensörü kısa devre

940D Gaz pedalı konum sensörü kesinti

941C Gaz pedalı konum sensörü kısa devre

941D Gaz pedalı konum sensörü kesinti-şasi çıkışı

970B Gaz pedalı konum sensörü devre kesintisi-kısa devre

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

Gaz Pedalı Pozisyonu Ölçüm Aralığı Olması Gereken Gerçek Değerler

Maksimum gösterge aralığı 5…100

Motor kapalı-gaz pedalı devrede değil 5…10

Motor kapalı gaz pedalı tam yük konumunda 85…100

Tablo 4.1: Gaz pedalı pozisyonu değerleri

Uyarı: Gerçek değerler gaz pedalı konum sensörü hakkında bilgi verir, gerekirse arıza aramaya aşağıdaki kontrolleri yaparak devam ediniz.

• Gerilim beslemesinin kontrolü

1. 5 V Pozitif

2. 5 V Pozitif

3. Negatif

4. Analog sinyal

5. Negatif

6. Analog sinyal

• Soket bağlantısı çekilmiş olmalıdır.
• Kontak açık konumda olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında 1 numaralı terminalden (+) 3 numaralı terminale (-) doğru ölçüm yapılır.
• Ölçülen gerilim 11,0…13,5 V arasında olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında 6 numaralı terminalden (+) 3 numaralı terminale (-)doğru ölçüm yapılır.
• Ölçülen gerilim 4,8…5,2 V olmalıdır.
• Sinyal geriliminin kontrolü
• Uygun adaptör kablosu gaz pedalı konum sensörü bileşeninin soket bağlantısı arasına bağlanır.
• Kontak açık konuma getirilir.
• 6 numaralı terminalden 5 numaralı terminale doğru ölçüm yapılır.

o Gaz pedalına basılmamış durumda 0,4…1,4 V

o Gaz pedalına tahdide kadar basılmış 3,1…4,6 V

Uyarı: Gaz pedalı bileşeninin devreye sokulması durumunda gerilim kesinti olmadan sürekli yükselmelidir.

Diğer arıza olasılıkları

• Hatlarda kopukluk, artıya ya da şasiye doğru kısa devre olabilir.
• Soket bağlantılarında bağlantı kötü ya da yok olabilir.
• Gaz pedalı konum sensörü bileşeni olumlu kontrol sonucuna rağmen arızalı olabilir.
• ECU arızalı olabilir.

GAZ KELEBEĞİ KONUM SENSÖRÜ

Görevi

Gaz kelebeği konum sensörünün görevi, kelebek konumunu çıkış sinyali ile ECU’ya iletmektir.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

• Yapısal özelliği

Gaz kelebeği konum sensörü kelebeğe bağlanmış bir potansiyometreden oluşur. Potansiyometrenin çıkış sinyali ECU’ya kelebeğin konumunu iletir. Bu sayede ECU kelebeğin kapalı, tamamen açık veya kısmen açık olduğunu anlar. Kelebek kapalı ise ECU rölanti hızını regüle eder veya hız 1200-1500 dev/dk’dan yüksekse ECU hiç yakıt enjekte edilmediğinden emin olur (yavaşlama). Kelebek tamamen açıksa (tam yük) ECU karışımı zenginleştirir ve muhtemel ateşleme zamanını ayarlar. Gaz kelebeği konum sensöründe tek veya çift potansiyometre kullanılır. Her iki potansiyometrede aynı şekilde çalışır ancak çift “potansiyometre”nin iki çıkış sinyali vardır.

• Çalışması

Gaz kelebeğinin konumu değiştiğinde sinyal kablosundaki voltaj değişir ve ECU, kelebeğinin konumunu değişime bağlı olarak algılar.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodlar

P0120 Gaz kelebeği/pedal pozisyonu verici

P0122 Gaz kelebeği/pedal pozisyonu verici giriş sinyali düşük

P0123 Gaz kelebeği/pedal pozisyon verici giriş sinyali yüksek

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir.

Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

• Elektrik tesisatı bağlantısı: Aşağıdaki şekilde, kutulardaki sayılar ECU uçlarını göstermektedir.

Gaz Kelebek Pozisyonu Ölçüm Aralığı Olması Gereken Gerçek Değerler

Maksimum gösterge aralığı 0…100

Motor çalışma sıcaklığında ve relantide gaz pedalı beklemede

10…22

Motor çalışma sıcaklığında ve relantide gaz pedalı tahdide

64…96

Uyarı: Gaz kelebeği pozisyonu gerçek değeri bileşenin açılma oranı hakkında bilgi verir.

Direnç kontrolü

Kontak kapatılmış olmalıdır.

Gaz kelebeği konum sensörünün soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.

Kablo demeti tarafında C terminalinden (+) A terminaline (-) doğru ölçüm yapılır.

23 º C’de direnç 0….1200 Ohm olmalıdır.

Gerilim beslemesinin kontrolü

• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Gaz kelebeği konum sensörü bileşeninin soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında C terminalinden (+) A terminaline (-) doğru ölçüm yapılır.
• Kontak açık konuma getirilir.
• Ölçülen değer 4,5…5,5 V arasında olmalıdır.
• Sinyal geriliminin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Gaz kelebeği konum sensörü bileşeni soket bağlantısı takılmış olmalıdır.
• Uygun adaptör kablosu gaz kelebeği konum sensörü soket bağlantısı arasına bağlanır.
• 6 numaralı terminalden şasiye doğru ölçüm yapılır.
• Vites konumu P/N olmalıdır.
• Motor çalışma sıcaklığında ve relantide;

o Gaz pedalı bileşenine basılmamış 0,5…1,1 V

o Gaz pedalı bileşeni tahdide kadar basılmış 3,2…4,8 V

Diğer arıza olasılıkları

• Hatlarda kopukluk, artıya ya da şasiye doğru kısa devre olabilir.
• Soket bağlantılarında bağlantı kötü ya da yok olabilir.
• Gaz kelebeği konum sensörü bileşeni olumlu kontrol sonucuna rağmen arızalı olabilir.
• ECU arızalı olabilir.

OKSİJEN (LAMDA) SENSÖRÜ

Görevi

Oksijen (Lamda) sensörünün görevi; yanma işleminden sonra silindirlerden atılan egzoz gazları içersindeki oksijen miktarını ölçerek ECU’ya karışımın zengin veya fakir olduğunu bildirmektir.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

Oksijen sensörü (lamda sondası) katalitik konvertörden önce egzoz manifolduna mümkün olduğu kadar yakın bir yere monte edilmiştir. Bu sensör egzoz gazındaki artık oksijen oranını ölçer. Bu oran motora yanma için gönderilen yakıt-hava karışım oranına ait ölçü olarak oksijen payının oluşmasını mümkün kılar. Sensörün bu oksijen miktarına bağlı olarak gönderdiği sinyale göre ECU karışımın zengin veya fakir olduğuna karar verir. Böylece enjektörlerin açık kalma sürelerini ayarlar. Karışım oranının kontrolü her saniye yapılır ve egzoz gazlarının yanmış olarak atılmasını ve katalizatöre gelen gazların içinde yanmamış gaz oranının en düşük seviyede olmasını sağlar. Sensörün içerisinde bulunan zirkonyum dioksit (ZrO2 – seramik madde) çok ince mikro delikli, platinyum tabakasıyla kaplıdır. Dış kısmı egzoz gazına maruz olan sensörün iç kısmı atmosfere doğru havalandırılmış olup bilgisayara bir kablo ile bağlıdır. Bu farklı ortamlarda bulunan (egzoz gazı elektrotu ve dış hava elektrodu) elektrotlar gerilim üretirler. Sadece kurşunsuz benzinle kullanılabilen sensör aslında galvanik bir pildir. EURO 3 emisyon standardına sahip araçlarda katalitik konvertör veriminin kontrolü amacıyla konvertör çıkışına ikinci bir oksijen sensörü konulmuştur.

1. Seramik sensör malzemesi

2. Koruyucu boru

3. Keçe

4. Sensör muhafazası

5. İzalasyon manşonu

6. Isı rezistansı

7. Bağlantı teli

8. Koruyucu manşonu

9. Bağlantı telleri

Oksijen sensörü stokiyometrik (stochiometrik) noktayı kesin bir doğrulukla ölçebilir.

Lamda (λ) =1 uygun karışım

Lamda (λ) >1 fakir karışı

Lamda (λ) <1 zengin karışım

Sensör 600-800 ºC‘de çalışarak kullanılabilir, sinyali bu çalışma sıcaklığında üretebilir. Çalışma sıcaklığına hızlı bir şekilde ulaşabilmesi için sensöre bir ısıtıcı entegre edilmiştir.

Motorda biri katalitik konvertörün önünde biri çıkışında olmak üzere iki adet oksijen sensörü bulunmaktadır. İkinci oksijen sensörü, katalizörün test edilmesi ve 1. oksijen sensörü sinyallerinin ince ayarları için kullanılmaktadır. Başka bir deyişle ikinci oksijen sensörü, katalizör öncesindeki sondaların yaşlanma ve kirlenme nedeniyle verdikleri yanıtlardaki hataları düzeltir ve katalitik konvertörün dönüştürme verimini test eder.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodlar

P2237 Motor kontrol ünitesi değer devresi lamda sonda,1.sıra kesinti

P2238 Motor kontrol ünitesi değer devresi lamda sonda,1.sıra sinyal çok düşük

P2239 Motor kontrol ünitesi değer devresi lamda sonda.1.sıra sinyal çok yüksek

P2251 Lamda sondası şasi bağlantısı kesinti

P2252 Lamda sondası şasi bağlantısı sinyal çok düşük

P2253 Lamda sondası şasi bağlantısı sinyal çok yüksek

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

Lamda Sonda Gerilimi Ölçüm Aralığı Olması Gereken Gerçek Değerler

Maksimum gösterge aralığı 0,00.…7,9 V

Motor çalışma sıcaklığında 2…3 sn 2500 d/d çalıştır sonra relanti

3,00….3,50 V

Gerilimin kontrol edilmesi

• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Oksijen sensörü bileşeninin soket bağlantısı takılı olmalıdır.
• Uygun adaptör kabloları kullanılmalıdır.
• Kontak açık konuma getirilir.
• Kablo demeti tarafında C terminalden (+) motor şasisine doğru ölçüm yapılmalıdır.
• Ölçülen değer 9…14 V arasında olmalıdır.
• Devreye sokma geriliminin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Oksijen sensörü bileşeninin soket bağlantısı takılı olmalıdır.
• Uygun adaptör kabloları kullanılmalıdır.
• Kablo demeti tarafından C terminalinden (+) D terminaline doğru ölçüm yapılır.
• Kontak açık olması itibarı ile değer 400….500 mV olmalıdır.

Diğer arıza olasılıkları

• Hatlarda kopukluk, artıya ya da şasiye doğru kısa devre olabilir.
• Soket bağlantılarında bağlantı kötü ya da yok olabilir.
• Oksijen sensörü bileşeni olumlu kontrol sonucuna rağmen arızalı olabilir.
• ECU arızalı olabilir.

Görevi

Motor soğutma suyu sıcaklık sensörünün görevi, soğutma suyu sıcaklığını ölçerek yakıt beslemesini motorun çalışma koşullarına göre ayarlayabilmesi için ECU’ya sinyal voltajı ile iletmektir.

Yapısal Özellikleri ve Çalışması

Sensörün yapısındaki termistör, soğutma suyu sıcaklığı ile ters orantılı direnç üretir. Düşük sıcaklıklarda yüksek direnç değeri, yükselen sıcaklıkla da azalan direnç değeri ve bununla orantılı sinyal voltajı ECU’ya iletilir. ECU ise bu direnci izleyerek silindirlerdeki karışımı doğru oranda zenginleştirmek amacıyla motorun ısısını hesaplamaktadır. Düşük sıcaklık şartlarında yakıtın buharlaşmasının zor olması nedeniyle daha zengin bir karışıma ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenden dolayı, soğutma suyu sıcaklığı düşük iken termistörün direnci artar ve yüksek voltajlı bir sinyal ECU’ya gönderilir. ECU bu sinyali esas alarak soğuk motorun çalışmasını iyileştirebilmek için yakıt enjeksiyon hacmini artırır. Soğutma suyu sıcaklığı yüksek olduğu zaman düşük voltajlı bir sinyal ECU’ya gönderilerek yakıt enjeksiyon hacmi azaltılır. Soğutma maddesi sıcaklığının motor işletme sıcaklığı üst kritik değerine ulaşması durumunda, sensör tarafından iletilen sinyale müteakip ECU fan devresini kumanda eder.

Kontrolleri

• Muhtemel arıza kodlar

P0115 Soğutucu suyu-sıcaklık sensörü

P0117 Soğutucu suyu-sıcaklık sensörü sinyal çok düşük

P0118 Soğutucu suyu-sıcaklık sensörü sinyal çok yüksek

NOT: Muhtemel arıza kodları araç marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir.

Yukarıdaki arıza kodlarından bir ya da birkaçı tespit edildiğinde aşağıdaki kontrollerin yapılması gerekir.

Elektrik tesisatı bağlantısı: Aşağıdaki şekilde, kutulardaki sayılar ECU uçlarını göstermektedir.

Soğutucu Su Sıcaklığı Ölçüm Aralığı Olması Gereken Gerçek Değerler

Maksimum gösterge aralığı -40,0….140,0 º C

Motor çalışma sıcaklığında ve relantide 80,0....105,0 º C

UYARI: Kesilme anında -40 ºC, kısa devre sırasında ise 104 ºC gösterilir.

• Gerilim beslemesinin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Soğutma sıvısı sıcaklık sensörünün soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında 2 numaralı terminalden (+) 1 numaralı terminale (-) doğru ölçüm yapılır.
• Kontak açık itibarı ile değer 4,5 ….5,5 V olmalıdır.
• Dirençlerin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Soğutma sıvısı sıcaklık sensörünün soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında 2 numaralı terminalden (+) 1 numaralı terminale (-) doğru ölçüm yapılır.
• Sinyal geriliminin kontrolü
• Kontak kapatılmış olmalıdır.
• Soğutma sıvısı sıcaklık sensörünün soket bağlantısı sökülmüş olmalıdır.
• Kablo demeti tarafında 2 numaralı terminalden şasiye doğru ölçüm yapılır.

Kontak açık olması itibarı ile değerler aşağıda verilmiştir.

20 º C ‘de direnç/gerilim 13,0….16,0 kohm 4,0…..4,6 V

0 º C’de direnç/gerilim 5,0….6,0 kohm 3,2….3,6 V

20 ºC’de direnç/gerilim 2,0….3,0 kohm 2,2….2,4 V

60 º C ‘de direnç/gerilim 500….700 Ohm 0,6….1,1 V

80 º C’de direnç/gerilim 200….400 Ohm 0,3….0,7 V