Otomotiv sektörü teknolojik gelişmeyi hızlandıran yenilikleri ortaya çıkarması, oluşturduğu istihdam olanakları ve gelişimine katkı sunduğu sektörlerin çeşitliliğinden dolayı 20. yüzyıldan bu yana küresel ekonomide yaşanan dönüşüme en yüksek katkıyı sağlayan sektörlerin başında gelmektedir. Gelişmiş ülke ekonomilerinde otomotiv sektörünün oldukça önemli bir yer tutması tesadüf değildir. 

Bazı ülkelerde hem ekonominin motor gücü hem de diğer sektörlerin itici gücü niteliğindedir. Otomotiv sektörü toplam AR-GE harcamaları içinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Avrupa’daki toplam 180 milyar dolarlık AR-GE harcamalarının 53 milyarlık kısmını tek başına gerçekleştiren sektör bu alanda Avrupa’da lider konumdadır. 

Türkiye’de ise toplam AR-GE harcamasının yüzde 15’inin bu alanda yapıldığı görülmektedir.

Otomotiv sektöründe gerçekleşen AR-GE yatırımlarının teknolojik ilerlemeye katkısı gözardı edilemez. Otomotiv sektörü AR-GE’ye yönelik yüksek yatırımların meyvesini patent olarak toplamaktadır. Her yıl yaklaşık 8 bin patent başvurusu gerçekleştirilen otomotiv sektöründe bunun yüzde 55’inden fazlasını Almanya ve Japonya yapmaktadır. AR-GE harcamalarına fazla kaynak ayıran ülkelerin daha fazla patent başvurusunda bulunduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan arabaların yüzde 30’undan fazlasının üretildiği Çin’de patent başvuru oranının yüzde 1,6 olduğu görülmektedir.

Bu durumun en önemli nedenlerinden birisinin Çin’deki fikri mülkiyet haklarının korunmasıyla ilgili sıkıntılardan kaynaklandığı ifade edilmektedir. Dünya genelinde en fazla AR-GE harcaması yapan ilk yirmi şirketler listesinde beş adet otomotiv şirketi bulunmaktadır (Tablo 3). Otomotiv, ileri bilişim teknolojileri ve ilaç olmak üzere üç sektörün ön plana çıktığı tabloda AR-GE yatırımı fazla olan otomotiv üreticilerinin uluslararası pazarda önemli bir konumda bulunduğu görülmektedir.

Küresel ekonomiye en fazla etki eden ve istihdam oluşmasında öncü sektörlerden olan otomotivde ABD’de 8 milyon ve Japonya’da 5 milyona yakın direkt ve dolaylı çalışan bulunmaktadır.4 Diğer taraftan Avrupa’da 12,5 milyon çalışanın olduğu otomotiv sektörünün toplam iş gücünün yüzde 5,7’sini karşıladığı ve istihdam açısından AB’ye önemli katkı sağladığı anlaşılmaktadır. Aynı şekilde 2016 verilerine göre Türkiye’de de imalat sanayiinde bulunan iş gücünün yüzde 5,5’lik oranla otomotiv sektöründe olduğu belirtilmektedir.5 Otomotiv sektörü hem beyaz hem de mavi yakalılara yönelik sunduğu yüksek istihdam olanaklarından ötürü diğer sektörlerden farklılaşmaktadır. Bu yönüyle işsizlik oranını azaltıcı ve gelir dağılımını düzeltici bir etkiye de sahiptir.

Gelişmiş ülkelerde otomotiv sektörünün toplam ekonomik faaliyetteki –hem direkt hem de dolaylı– etkileri bir arada ele alındığında ortalama olarak sektördeki 1 dolarlık artışın toplam ekonomiye 3 dolarlık katma değer sağladığı hesaplanmaktadır. 7 Otomotiv sektörünün katma değerinin bu kadar büyük bir oran yakalamasının nedenleri demir-çelik ve plastik gibi alanların tedarikçi olması ve otomotivin de ulaştırma ve tarım gibi sektörlere araç temin etmesidir. Bu yönüyle ekonomik etkisi oldukça büyüktür (Şekil 1).

Demir-çelik, petro-kimya, plastik, cam, tekstil ve elektronik gibi sektörlerin ürettiği mamullerin alıcısı konumunda olan otomotiv sektörü tarım, turizm, inşaat, altyapı, ulaştırma ve savunma gibi alanlarda ihtiyaç duyulan motorlu kara taşıtlarını tedarik etmektedir. Bu sektörlerin ürün alıcısı ve tedarikçisi olması nedeniyle otomotiv sektöründeki her türlü teknolojik gelişim bu sanayi dallarının da ilerlemesine katkı  sağlamaktadır.

Otomotiv sektöründe kendi bünyesi dışında ham madde ve yan sanayi ile nihai ürünlerin tüketiciye ulaşmasını sağlayan pazarlama, bayi ve satış sonrası servis hizmetlerinin önemli olduğu görülmektedir. Aynı zamanda enerjinin dünyanın önde gelen endüstrilerinden biri olmasının temel nedenlerinin başında yine otomotiv sektörü gelmektedir. Ayrıca distribütörler, perakende satış, bakım ve onarım servisleriyle birlikte sigortacılık faaliyetleri başta olmak üzere çok sayıda hizmet sektörünün de gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır.

Ekonominin yanı sıra sosyal katkısı da unutulmamalıdır. Örneğin bir otomobil sahibi olmanın hareket serbestisi, zaman tasarrufu, kültür ve eğlence gibi getirileri bulunmaktadır. Sonuç olarak burada belirtilenlerin hepsi bir araya geldiğinde toplumsal refah ortaya çıkmakta ve kalkınmada ek güç oluşmaktadır.

kaynak: KÜRESEL OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜN DEĞİŞİMİ VE YERLİ OTOMOBİL PROJESİNİN GELECEĞİ SETA | RAPOR