Genel Araştırma

Bir çok araç sahibi lastiklerini seçerken büyük bir özenle hareket etmektedirler; çünkü lastikler, yol tutuşu ve sürüş kalitesi açısından araçların önemli parçaları arasındadır. Kış için ayrı, yaz için ayrı, hız için ayrı lastikler bulunmaktadır ve bu kategoriyi genişletmek mümkündür. Sürücüler lastiklerini alırlarken genellikle belli başlı özelliklere dikkat etmektedirler. Bunlar, lastiğin markası, tipi, fiyatı ve diğer kullanıcıların yorumları şeklinde sıralanabilir; ancak bir lastiğin neredeyse bütün özelliklerini lastiğe bakarak okumak mümkündür. Sürücülerin lastikler ile ilgili sordukları soruların başında aşağıdaki sorular gelmektedir; Lastik üzerinden hız sınırı nasıl okunur? Lastiğin yük limitleri nasıl okunur? Lastik boyutları nasıl okunur? Lastiğin üretim yılını okumak mümkün müdür? Lastikte R, VR veya ZR ifadelerinin farkı nedir? Lastiğin çalışma değerleri nasıl okunur? Lastiklerinin kenarında bulunan simgelerin bir anlamı vardır. Buradaki her bir alan lastiğin farklı bir özelliğini göstermektedir ve bu alanlara bakarak lastiğin özelliklerini anlama işlemine lastik okuma işlemi denilir. Lastiğin üzerinde genellikle 195 / 50 R 15 82 T gibi kabartmalar mevcuttur. Burada yazılan değerler lastikten lastiğe farklılık gösterebilir. Bu değerlere bakarak lastiğin boyutları (iç ve dış genişliği, en / boy oranı gibi değerler), yük sınırı (taşınabilecek en yüksek yük) ve hız sınırı (maksimum kapasitede gidilebilecek en yüksek hız) gibi değerleri anlamak mümkündür. Lastiklerin Boyutlarının, Hız Sınırının ve Yük Sınırının Okunması Yukarıdaki örnekte 195 kısmı milimetre cinsinden nominal kesit genişliğini ifade etmektedir; yani şişirilmiş bir lastiğin dış kenarından diğer dış kenarına, yanakları arasında kalan mesafesinin nominal olarak değeridir. 195 ile arasında “/” işareti bulunan 50 değerinin anlamı ise; kesit yüksekliğinin kesit genişliğine olan oranıdır (yüzde olarak) Bu oran azaldıkça lastiklerdeki yanak (kesit) yüksekliği de azalmaktadır. Yukarıdaki “R” ifadesi lastiğin yapısını ifade etmektedir. Örnekteki lastik radyal lastiktir ve “R” harfi bunu anlatmaktadır. 15 değeri ise lastiğin çapını ifade etmektedir (inch). Aslında bu ifade R 15 olarak kullanılmaktadır. Radyal olan lastiğin çağı 15 inch anlamına gelmektedir. 82 değeri aracın yük endeksini ifade etmektedir. Oluşturulan tablolar sayesinde bunu okumak mümkündür. Örneğin 60 ile 115 arasında değişen bu endekslerde 60 değeri, lastik başına 250 kg maksimum yük kapasitesi olduğunu, 115 değeri, lastik başına 1215 kg yük kapasitesi olduğunu gösterir. Örnekte bulunan 82 endeksinin karşılığı ise 475 kg’dir. Yani 82 ekdeksi olan 4 kastik, 475 * 4 = 1900 kg yük taşıyabilir (en fazla) “T” ifadesi ise lastiğin hız limitini ifade etmektedir. Bu ifadelere bakarak aracın azami hız sınırını okumak mümkündür. Bu değerlerden bazıları; Q – 160 km / saat, R – 170 km / saat, S – 180 km / saat, T – 190 km / saat, H – 210 km / saat, V – 240 km / saat, W – 270 km / saat, Y – 300 km / saat. Lastiklerin Üretim Tarihinin ve Çalışma Değerlerinin Okunması Üretim tarihleri de lastiğin kenarından okunabilen değerler arasındadır. Üretim tarihi için “DOT” ile başlayan alana bakmak gerekmektedir. Burada “DOT” ifadesinden sonra 7 – 12 harften oluşan bir karakter dizisi bulunur. Onların hemen ardında ise dört haneli bir sayı bulunmaktadır. Bu sayı, lastiğin üretim tarihini ifade etmektedir. Şöyle ki; örneğin “DOT” ile başlayan alanın son 4 hanesi 3411 olsun. 3411’in ilk iki hanesi lastiğin üretildiği haftayı, 3 ve 4. haneleri ise üretim yılını vermektedir. Yani 3411 olan lastik 2011 yılının 34. haftasında üretilmiş demektir. Lastiğin çalışma değerleri ise lastiğin hangi şartlarda kullanılabileceğini ifade eden sembollerdir. Bunlardan bazıları; E ya da ECE sembolü lastiğin Avrupa Birliği sınırları içerisinde kullanılabileceğini gösteren, Avrupa destekli bir lastik olduğunu ifade eder. Zaten ECE ifadesi Avrupa Ekonomi Komisyonu’nun kısaltmasıdır. M + S sembolü çamur ve karın kısaltması olarak nitelendirilir. Yani lastiğin dört mevsim ve kış lastiği olarak nitelenmesini sağlar. TWI sembolü lastiğin sırt aşınma göstergesidir. Lastiğin birçok yerinde bulunan bu sembol, lastiğin belirli bir kalınlığa gerilediğinde değiştirilmesi gerektiğinin göstergesidir. Bütün bunlarla birlikte, desteklenmiş lastiklerde bulunan işaretler ve jant koruyucu özellikte olan lastiklerde bulunan işaretler ile de lastikler hakkında pek çok bilginin okunması mümkündür. kaynak